Nauczyciele spędzają mnóstwo czasu z uczniami podczas całego roku szkolnego. W wyniku setek codziennych interakcji, wywierają oni wpływ na swoich uczniów i wielokrotnie wykorzystują to, by przekazywać wiedzę o tym, co w życiu ważne. Takie lekcje życia okazują się niejednokrotnie ważniejsze, niż podręcznikowa wiedza przekazywana na co dzień.
Nauczyciele wykorzystują zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie sytuacje, by przekazać ważne prawdy życiowe. Te pośrednie dużo bardziej zapadają w pamięci, odnoszą się często do sytuacji, która miała miejsce, do wypowiedzianych słów czy też jakichś mniej lub bardziej pożądanych zachowań. Bywa tak, że bodźcem do rozwinięcia tematu może być pytanie ucznia czy też temat lekcji. Wówczas przestajemy być nauczycielami przedmiotu i automatycznie zmieniamy się w uważnego słuchacza, doradcę, współrozmówcę z troszkę większym bagażem doświadczeń i rozmawiamy o tym, czego nie ma w podręcznikach. Przerabiamy nasze szkolne lekcje życia.
Istnieje wiele prawd, przekonań, postaw, na które warto zwrócić uwagę naszych wychowanków, bez potrzeby ingerencji w świat ich rodzinnych wartości. Oto niektóre z nich:
1. Możesz być kimkolwiek chcesz.
Brzmi jak frazes? Być może, ale to wartościowa lekcja, której nie możemy zaniedbać. Z doświadczeń doskonale wiemy, że rodzina, miejsce zamieszkania, środowisko to czynniki, które w dużym stopniu determinują nasz los. Gdy uczeń z różnych powodów rodzinnych, materialnych czy osobowościowych traci wiarę, tym większa nasza rola. Nigdy nie wolno nam poddawać się i tracić nadziei na dotarcie do ucznia, by pomóc mu przezwyciężyć trudności, zapewniając wiarę że jest w stanie osiągnąć wiele i być tym, kim chce.
2. Współpraca z innymi przynosi korzyści wszystkim.
Współpraca w grupie jest niezwykle ważną umiejętnością. Szkoła to z reguły miejsce, gdzie po raz pierwszy mamy okazję pracować razem, z innymi dziećmi, które mogą być inne. Umiejętność pracy w grupie jest niezbędna do sukcesu. Uczniowie muszą wiedzieć, że indywidualna praca każdego z nich przyczynia się do sukcesu grupowego. Z drugiej strony, jeśli jedna część zawiedzie, ktoś zrezygnuje z zadania, nie wykonuje go właściwie, wówczas wszyscy na tym tracą. To doskonała lekcja odpowiedzialności.
3. Dobre decyzje prowadzą do sukcesu.
Podejmowanie dobrych decyzji jest zasadnicze dla indywidualnego sukcesu, choć nie zawsze jest to najłatwiejsza decyzja. W wielu przypadkach bywa najtrudniejsza. Uczniowie powinni być nagradzani, chwaleni za dokonywanie dobrych wyborów, tak często jak to tylko możliwe. Nauczyciele mogą pomagać uczniom tak, by pewien nawyk w rozsądnym ich podejmowaniu towarzyszył im całe życie.
4. Złe decyzje prowadzą do poważnych konsekwencji.
Oczywiście nie wszystkie, ale większość z nich. To ważna życiowa lekcja. Podejmowanie decyzji towarzyszy nam na każdym kroku. To nasza codzienność począwszy od wyboru ubrania, dania w szkolnej stołówce, po sposób reakcji czy zachowanie. Powinniśmy uczyć uczniów podejmowania przemyślanych decyzji, bez pośpiechu i zbędnych emocji. Powinni też być przygotowani na to, że zawsze będą musieli zmierzyć się z konsekwencjami.
5. Szanuj innych, a będziesz szanowany.
Dobrzy nauczyciele dają dobry przykład. Okazują swoim uczniom szacunek, wiedząc że tym sposobem uczniowie będą ich szanowali. Często mamy do czynienia z uczniami, którzy pochodzą ze środowisk, w których szacunek nie jest zbyt popularną rodzinną wartością. Szkoła może być wtedy jedynym miejscem, gdzie szacunek dziecku jest okazywany i oczekuje się, że uczeń będzie ten szacunek okazywał innym.
6. Jak wiele można nauczyć się na błędach.
Nikt z nas nie jest doskonały. Wszyscy popełniamy błędy, ważne jednak czy wyciągamy z nich jakieś wnioski. Tak jak nie ma perfekcyjnego nauczyciela, tak samo nie istnieje też perfekcyjny uczeń. Nasi podopieczni popełniają błędy i rolą nauczyciela jest wskazanie błędu, tak by został on zrozumiany, naprawiony, przepracowany, według strategii które sprawiają, by tych błędów więcej nie powtarzać i wyciągnąć z nich naukę na przyszłość.
7. Różnice powinny zostać zaakceptowane.
Zastraszanie i przemoc to największy problem współczesnej szkoły. U jego podstaw często leży brak umiejętności zaakceptowania różnic w zachowaniu, wyglądzie, sposobie reagowania innych. Świat wokół nas pełen jest niepowtarzalnych, wyjątkowych jednostek. Te różnice, niezależnie jakie one są, powinny być zauważone, wyjaśnione i zaakceptowane. W wielu szkołach naukę na temat różnic wplata się w naturalny tok lekcji, by uczyć dzieci jak szanować inne osoby różniące się od nas.
8. Pozostań wierny sobie.
Ostatecznie i tak to, co myślą o tobie inni, ma małe znaczenie. Z pewnością nie zgodzi się z tym żaden 12-latek. Nasze decyzje nie mogą być podyktowane pobożnymi życzeniami innych. Nauczyciele muszą uświadamiać uczniów, że postępowanie według czyiś oczekiwań, w celu zdobycia uznania, pozycji w grupie nie wiedzie do niczego dobrego. Należy raczej uczyć zaufania sobie, swoim instynktom, swojej wiedzy, ustalonym celom, by ostatecznie być wiernym sobie, budując poczucie własnej wartości.
9. Ciężka praca się opłaca.
Ci którzy ciężko pracują zazwyczaj wiele osiągają. Nauczyciele doskonale wiedzą, że jedni uczniowie są bardziej utalentowani niż inni, ale nawet ci super zdolni nie osiągną zbyt wiele jeśli będą leniwi. Jest prawie niemożliwe osiągnąć sukces w czymkolwiek jeśli nie jesteś gotów pracować ciężko.
10. Jesteś wyjątkowy.
To chyba najważniejsza wiadomość, jaką powinien przekazać nauczyciel swoim uczniom i ich rodzicom. Każdy z nas ma swoje talenty i cechy, które czynią nas wyjątkowymi. Zbyt wiele dzieci czuje się nieważnych, niedowartościowanych. Powinniśmy za wszelką cenę starać się wzbudzić w nich wiarę w siebie i budować poczucie wartości.
Nikt z nas nie jest nauczycielem jednego przedmiotu. Oczywiście, uczymy języka polskiego, matematyki, biologii czy techniki… ale każdy z nas na co dzień przekazuje uczniom o wiele więcej niż wiedzę z zakresu programu nauczania.
To od nas w dużej mierze zależy, na ile zaangażujemy się w naukę „poza podręcznikową”. Jak daleko pozwolimy odejść sobie „od tablicy” i odłożyć książki na bok, by poruszyć kwestie które są istotne, ponieważ kształtują charakter, poglądy i postawy naszych uczniów.
Pracujemy z ludźmi, którzy za kilka lat będą samodzielni i chcąc nie chcąc mamy na nich wpływ. Niech zatem nasze lekcje będą czymś więcej niż wykładem dla anonimowej publiczności, a wówczas z całą pewnością zyskają na tym wszyscy. Zachęcam. U mnie to działa 🙂
